Ɛli Sidqi Azayku

Zɣ Wikipedia
Aller à la navigation Aller à la recherche
Ɛli Sidqi Azayku
Tudrt
Talalit Tarudant, 1942
Taɣlnt Lmɣrib
Tamttant Rrbaṭ, 10 Ctember 2004
Tiɣri
Tutlayin Taclḥit
Tafransist
Taɛrabt
Tawuri
Tawuri lexicographe, amusnaw n tutlayin, amzray, amdyaz d amsnamtti

Ɛli sadqi Azayku, ikka tt nn iga yan umara d yan umdyaz aclḥiy. Ig yan umɣnas amaziɣ bahra mqqurn. Ilul ɣ usggʷass n 1942 ɣ tmazirt igan s wassaɣ Igran n twinkḥit ɣ idrarn n waṭlas ɣ trudant tasga n Sus ɣ tmazirt n Lmɣrib.

Ibda tiɣri nns amenzu ɣ tmazirt n Tafangult ikmalt ɣ Mrrakc, fadd ad ikcm s tinml tanamurt n islmadn. Yumẓ aslkin fad ad iddu ad ig aslmad ɣ usinan n usmuttg ɣ Imi n Tanut (1962-1963, 1963-1964). Ɣ usgʷass n.ɣ 1968 Isskar turragt ɣ umezruy ɣ tsdawit n Rrbat. Amsadaɣ, ussegwas 1969 Ar 1970, Amaɣun (participe) d Aḥmed Bukus d Brahim Axiyyaṭ ɣ aɣawas n Annall isalmadn, idda s Bariz ar isskar tamsirdant (leçon) n tmaziɣt ɣ tinml n INALCO, lbda assujd ituragt n Jaques Berques. Ɣ usggwas n 1967, Ɛli sadqi Azayku, Imdra ɣ Tugi n tamsmunt Tamaziɣt ɣ Lmeṛṛuk. Izzuyd dars imzzan ɣ usgʷass1973/1975 igasn assaɣn imaziɣen iqqburn Tillila d Ziri.

Iga Ɛli Azayku yan wawrik axatar n umussu adlsan amaziɣ, lli igan yan ɣ willi srsnin tirsal n tannayt tamaziɣt, ig yan ɣ isusiyn yuranin amzruy n tskla d ufrak amaziɣ ɣ Lmɣrib. Iskr iwis n Trudant mas Ɛli Azayku tawuri ɣ snat tsgiwin, tamzwarut isrs igjda n uswingm amassan ɣ ubaraz n umzruy, yawi d asnfl n tannayt n tawsna s tɣri tanfrant i warratn n umzruy d iḍṛiṣn iqburn, ɣ tsga yaḍnin iskr azayku yat tgrawla mqqurn ɣ ubaraz n tskla lliɣ iskr aẓmmuẓl amzwaru ɣ tirra n tmdyazt tatrart aylli as d yiwin af isgrawl ula tutlayt tamaziɣt d tannayt d tulafin tinaẓuṛin, aylli d yiwin af iga uzayku amzwar n twuri ad. Ur t inn ikka uzayku ar ittiri ad yili ɣ dat ma ɣ ad t ẓṛṛan middn, ar dars ittaf iɣ iɣama ɣ ḍaṛat isala tawuri ɣ ifssi. Unck ad yiwi as d af ila yan watig imqqurn ɣ dar imaziɣn.

Ittyawsann dda Ɛli Azayku ɣ tsdawit s umrzu ɣ ubaraz n usnubbc aqbur, ittyiwsin ɣ wamun is iga yan ɣ imazzaln n imɣnassn lli d yiwinin afrak anamur, yityissin ɣ dar ayt tskla s umdyaz lli ismuttin tamdyazt tamaziɣt zɣ awal s tirra, zɣ tanḍḍamt s tguri ilellin, mayad kullu yiwi d i uzayku alliɣ iẓra tammara n iskraf d wamuttl mac asfaska ad ur ifta bla n tayafut, acku yiwi d i imaziɣn tadrfit, yawi d afrak amaynu lli isslkmn tasut n ɣil ad n umussu amaziɣ i iwttasn lli tra.

Ɛli sadqi Azayku yura kigan n tullissin ulla timdyazin, iga yan umara lli ifkan kigan i tutlayt taclḥit ula kullu mad ilan azday s tmaziɣt, Ɛli sadqi Azayku immut ɣ 10 Cutanbir ɣ tmdint n Rrbat 2004 Itumdal ɣ tmazirt nns Igran.

Arratn[ssnfl | Snfl asagm]

Idlisn[ssnfl | Snfl asagm]

  • الإسلام والأمازيغ (Lislam d imaziɣn)
  • ⴰⵎⴰⵡⴰⵍ ⵎⵥⵥⵢⵏ ⴰⵄⵕⴰⴱ–ⴰⵎⴰⵣⵉⵖ, 1993

Timdyazin[ssnfl | Snfl asagm]

  • ⵜⵉⵎⵉⵜⴰⵔ, 1988
  • ⵉⵣⵎⵓⵍⵏ, ⵔⵔⴱⴰⵟ, 1995

Wiyyaḍ[ssnfl | Snfl asagm]

  • ⵜⵉⵔⵔⴰ, ⵖ ⵜⵙⵖⵓⵏⵜ ⵏ ⵜⵉⴼⴰⵡⵜ, ⵓⵟⵟⵓⵏ 1, 1994

Amnni wiss sin[ssnfl | Snfl asagm]

ɛli ṣidqi azayku

ilul ɛli ṣidqi azayku g 1942 g usun n igran tawniɣt g waṭlaṣ amqṛan iga amdyaz d umɣnas amaziɣ amɣribi innurz ad tettwalas tirra n umzruy n lmɣrib yumẓ tugga tasdawant g umzruy asggʷas n 1968 ig nit anafuɣ asggʷas ann nit g tinml tamattuyt n islmadn slawan akk° lliɣ iga aslmad g tsinant izug uzayku s fṛanṣa af ad ad ismd tiɣri nns g tsdawit n ṣṣuṛbun g bariz gr 1970-1972 iɣra amzruy amunan ddu tnalit n umassan anamun mass jakk birk yumẓ tugga n tzrawin timattuyin g 13 yulyuz g umzruy g tsdawit n tskla d tmassanin tinafganin g ṛṛbaṭ s yat tskflt yattuyn g usntl n "رحلة الوافد، تقديم وتحقيق". - tiwwuriwin d tmasayin n uzayku iswwuri uzayku g usslmd slawan akk° lliɣ issɣra amzruy g usinag n lmɣrib amqṛan g ṛṛbaṭ gr 1968-1970 asggʷas n 1972 iswwuri g tzrawt g igr n umzruy n lmɣrib g tsdawit n tskla d tmassanin tinafganin g ṛṛbaṭ tawngimt nns iga uzayku sg imzwuri nna iswwurin g igr azrfan amaziɣ slawan akk° lliɣa bdda ittnzaɣ f tussna tamaziɣt innurz bdda ad sɣiwsn iwdan s tussna tamaziɣt g aylli mu issaɣ "ضرورة العودة إلى الذات وعدم التنكر للجذور".

tirmit tazrfant yiws uzayku d wiyyaḍ g uskkir n tmsmunt tamɣribitn usiggl g isnifiln n tussna asggʷas n 1967 yiws g uskkir n tmsmunt tamɣribit "معارف وثقافة" g ṛṛbaṭ asggʷas n 1972 yiws adw g uskkir n tsɣunt n ‘’ tidrin’’ iskr tamsmunt tadlsant tamaziɣt nttan d muḥmmad cafiq g 1981asggʷas ann nit ad ittyamaẓ asggʷas n 1982 s usrag mas iga mgal n mad ttini tmnḍawt lliɣ ifsr tikklit tiss snat amagrad nns "في سبيل مفهوم حقيقي لثقافتنا الوطنية" g tɣmmist n amaziɣ lliɣ gis inna masd azwag n waɛṛabn s lmɣrib iga yan wanaw n imiɣ nnan fllas mas iga anɣzu amzwaru g tmntilt tamaziɣt g lmɣrib iga sg imsbiddn n twngimt tamaziɣt urta ittawskar umussu amaziɣ issutr ad daɣ ittyara umzruy n lmɣrib dffir lliɣ d iffuɣ g ubniq s kkuẓ isggʷasn iga agmam g usqqim amhlan n usinag agldan n tussna tamaziɣt ig gis ula amrzu arratn nns yura uzayku tugtt n idlisn d imagratn d tzrawin am adlis n "نماذج من أسماء الأعلام الجغرافية والبشرية المغربية" g usggʷas n 1972 منها كتاب "نماذج من أسماء الأعلام الجغرافية والبشرية المغربية" (1972)، tadla n tmdyazin s uskkil aɛṛab g usggʷas n 1989 iḍfṛ tn id timitar d tadla n izmuln ديوان شعري أمازيغي بالحرف العربي (1989) بعنوان "تيميتار" وديوان "إيزمولن" ismun akk° imagradn nna ittara s yan wassaɣ until -ɛli uẓuliṭ- g sin idlisn ,amzwaru "تاريخ المغرب أو التأويلات الممكنة" nna d iffɣn asggʷas n 2002 جمع عدد من مقالاته -التي كان يكتبها في الغالب باسم مستعار هو "علي أوزوليط"- في كتابين، الأول "تاريخ المغرب أو التأويلات الممكنة" نشر عام 2002 wiss sin "معارك فكرية حول الأمازيغية". والثاني "معارك فكرية حول الأمازيغية". tamttant nns

immut mass azayku lliɣ t tɣi yat tmaḍunt ihrcn asggʷas n 2004

ittumḍal g udɣar nit lliɣ d yalul usun n iɣran g tɣrmt n trudant

Izdayn n brra[ssnfl | Snfl asagm]

Isaɣuln[ssnfl | Snfl asagm]

Amnni ad iga amud izdin d imɣnassn d ixatarn Imaziɣn lli yusin anzgum n tutlayt d tamagit Tamaziɣt. Aws i Wikipidya s usnfl nns, tssimɣurt t.