Lqbayl: Amzaray ngr tunɣilin
Aucun résumé des modifications |
Aucun résumé des modifications |
||
Azrirg 1 : | Azrirg 1 : | ||
{{Infobox tamurt |
|||
{| border=1 align=right cellpadding=2 cellspacing=0 width=200 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |
|||
| assaɣ_acelḥi = '''Tamurt lqbayl''' |
|||
|+<big>'''Lqbayel'''</big> |
|||
| assaɣ_adɣar1 = [[Afaylu:2D5C.png|13px|]][[Afaylu:2D30.png|13px|]][[Afaylu:2D4E.png|13px|]][[Afaylu:2D53.png|13px|]][[Afaylu:2D54.png|13px|]][[Afaylu:2D5C.png|13px|]][[Afaylu:2D4F.png|13px|]] [[Afaylu:2D4D.png|13px|]][[Afaylu:2D3B.png|13px|]][[Afaylu:2D47.png|13px|]][[Afaylu:2D31.png|13px|]][[Afaylu:2D30.png|13px|]][[Afaylu:2D62.png|13px|]][[Afaylu:2D3B.png|13px|]][[Afaylu:2D4D.png|13px|]] | tutlayt1 = kab |
|||
| align="center" colspan="2"| |
|||
| awlaf_acnyul = Blue_and_yellow_flag.svg |
|||
{| border=0 cellpadding=2 cellspacing=5 style="background:#f9f9f9; text-align:center;" |
|||
| azday_acnyul = Acnyul n Lqbayl |
|||
| width="180px"| [[Afaylu:Blue_and_yellow_flag.svg|140px|Détails]]<br /><small>[[Asenǧaq aqbayli]]</small> |
|||
| awlaf_blason = |
|||
|} |
|||
| azday_blason = Asamul n Lqbayl |
|||
|- |
|||
| awlaf_karṭa = Location Kabylie.svg |
|||
| align=center colspan=2 |[[Imseɣret amaziɣ]] |
|||
| awlaf_karṭa_2 = CartedelaKabylie.jpg |
|||
|- |
|||
| adrim = ''A nerrez wala a neknu'' |
|||
| align=center colspan=2 style="background:#f9f9f9;" | [[Afaylu:Location kab.png |280px|Tamurt n leqbayel deg umaḍal]] |
|||
| tutlayin = [[Taqbaylit]] |
|||
Tamurt n Leqbayel deg umaḍal. |
|||
| Tamaẓult = [[Tiziwuzu]] |
|||
|- |
|||
| imsidag_Tamaẓult = {{Amsideg|48|52|N|2|19.59|E}} |
|||
|'''Tamanaγt tadelsant''' || [[Tizi Wezzu]] |
|||
| azday_iɣrman = Iɣrman n Lqbayl |
|||
|- |
|||
| assaɣ_kullu_mqqurn_iɣrm = kullu_mqqurn_iɣrm |
|||
|'''Tamanaγt tadamsant''' || [[Bgayet]] |
|||
| kullu_mqqurn_iɣrm = [[Tiziwuzu]] |
|||
|- |
|||
| anaw_lḥkmt = |
|||
|'''Tutlayt''' || [[Taqbaylit]] |
|||
| izwal_imɣarn = |
|||
|- |
|||
| assaɣn_imɣarn = |
|||
| '''Tajumma''' |
|||
| arky_taskfalt = |
|||
|44,000 km² |
|||
| arky_kullu = 6 226 - 25 257 |
|||
|- |
|||
| ɣmiya_aman = |
|||
| '''Imezdaɣ''' |
|||
| takat_taskfalt = |
|||
| 3-4 imelyan |
|||
| takat_kullu = 1 965 548 - 5 682 520 |
|||
|- |
|||
| takat_asggas = 2008 |
|||
| '''Imezdaɣ deg km2''' |
|||
| tuggugt = 316 - 225 |
|||
|170 hab./km² |
|||
| anaw_tasimant= |
|||
|- |
|||
| tamurt_tasimant= - |
|||
| '''Isurdiyen''' |
|||
| asakud_tasimant= - |
|||
| Dinar n Ledzayer (DA) |
|||
| timura_imsuwutan= |
|||
|- |
|||
| anaw_tiɣri = |
|||
| align=center colspan=2 style="background:#f9f9f9;" | [[Afaylu:CartedelaKabylie.jpg |240px]] |
|||
| tizi_tiɣri = |
|||
Tamurt n Leqbayel deg useggas [[1857]]. |
|||
| assaɣ-imzdaɣn = Iqbayliyn |
|||
|} |
|||
| PIB_année = 2008 |
|||
| PIB = |
|||
| PIB_rang = 5 | |
|||
| IDH_année = |
|||
| IDH = |
|||
| IDH_catégorie = |
|||
| IDH_rang = |
|||
| aqqariḍ = Dinar n Dzayer (DA) |
|||
| asngl_aqqariḍ = Dinar n Dzayer (DA) |
|||
| asaru_n-tizi = +1 ([[Tizi n uruppa n tuzzumt|CET]]) ; |
|||
tizi n-awilan : [[tizi nu amaḍlan |UTC]]+2 ([[CEST]]) |
|||
| Izli_anamur = [[Taqbaylit]] |
|||
| taɣult_antirnit = .dz |
|||
| tasarut_n-tilifun = 213 |
|||
}} |
|||
Lqbayel tasga ɣ tmazirt n Dzayer, sdɣn gis iqbaylin imaziɣn |
Lqbayel tasga ɣ tmazirt n Dzayer, sdɣn gis iqbaylin imaziɣn |
||
Tamurt n Iqbayliyen(ⵜⴰⵎⵓⵔⵜ ⵏ ⵍⴾⴱⴰⵉⵍ) neɣ '''Tamurt n Izwawen''' tezga-d deg [[Tafriqt ugafa|Tafarka n Ugafa]]. Imawlan-is ssawal-as "Tamurt Idurar" neɣ "Tamurt" kan. |
|||
Imezdaɣ-is ([[Leqbayel|Iqbayliyen]], Izwawen neɣ leqbayel) ttmeslayen [[taqbaylit]], yiwet si ger tutlayin n [[Imaziɣen|yimaziɣen]]. |
|||
== Amezruy == |
|||
Seg zik n zik ittwasnen Izwawen ar igduden nniḍen n umaḍal. Di tallit taqburt, adrar n Ǧerğer yella yettwasen ar Irumiyen s yisem n ''Muns Ferratus'' ("adrar n wuzzal"). Ibder-iten [[Aurelius Victor]] deg wedlis-is (''De Caesaribus'' 39.22: "nationes Quinquegentanae") d [[Eutropius]] (''Breviarium'' 9.22: "Quinquegentiani"). |
|||
Numidya : si lqern wis 3 ar lqern 1 qbel lmasiḥ. |
|||
== Tasertit == |
|||
* Sin ikabaren isertiyen i llan di Tmurt n leqbayel, ɣas akken bɣan ad illin d ikabaren iɣelnawen maca imeɣnasen nsen ttekkin seg Leqbayel kan : [[Tirni Iɣallen Inemlayen]] (FFS) n [[Ḥusin At Ḥmed]], d [[Agraw i Yedles d Tugdut|Wegraw i Yedles d Tugdut]] (RCD) n duktur [[Saɛid Saɛdi]]. |
|||
* laεrac bannen-d di [[Tafsut Taberkant]] (2001) maca am nutni ama FFS d RCD lhan d wayen i ceɣben izayriyen s umata, ttun tamurt. |
|||
* [[Timanit i Tmurt n Iqbayliyen]] (MAK) yesbed [[Ferḥat Mhenni]] iban-ed daɣen di tefsut taberkant, d amussu ikkaten s webrid n talwit akken ad isiweḍ ar timanit n tmurt n leqbayel. |
|||
== Tarakalt == |
|||
Tamurt n Izwawen d aḥric seg idurar n waṭlas teṭṭili ɣef ilel agrakal si tama n ugafa. |
|||
Tamurt n Izwawen ibḍa-tt udabu ɣef 8 n twilaytin : [[Tizi Wezzu]] d [[Bgayet]] akken ma llant, aḥric ameqran n [[Tubiret]] d [[Burǧ Bu Aɛririǧ]], aḥric seg [[Tamsilt]], [[Ǧiǧel]], [[Bumerdas]] d [[Sṭif]]. |
|||
== Tadamsa == |
|||
== Imezdaɣ == |
|||
Izwawen zemren ad illin sawḍen (sa) 7 neɣ 10 (mraw) imelyan. Gar-asen azal n 5 neɣ 6 imelyan di Tmurt, rnu-asen 2 neɣ 3 imelyan di Lezzayer tamaneɣt d temdinin nniḍen, d wazal n 2 imelyan di tmura nniḍen, gar-sen iminigen di Turuft. |
|||
== Izwawen ittwasnen == |
|||
: ɣer ''[[Izwawen ittwasnen]]'' |
|||
== Udmawen Izwawen == |
|||
: ɣer ''[[Idmawen Izwawen]]'' |
|||
== Ideles == |
|||
== Taszuri == |
|||
=== Isghunen === |
|||
[[Tugna:BijouKabyle2.jpg|upright=0.6|left|thumb|Asghun n'Tmurt n'lekbayl ]] |
|||
=== Ti rakniwin === |
|||
[[Tugna:TapisKabyle2.jpg|100px|right|thumb|Ta rakna n'tmurt n'lekbayl.]] |
|||
=== A fekhar === |
|||
[[Tugna:Ceramic_Kabyle_peoples_jar_(19th_century).jpg|upright=0.4|thumb|Afexxar n tmurt n Yiqbayliyen.]] |
|||
=== A zsedtta === |
|||
=== Takhedimt n'asghar === |
|||
== Wali == |
|||
*[[Imaziɣen]] |
|||
== Ismal n Internet == |
|||
* '''[http://www.kabylia.info/ Kabylpedia]'''. |
|||
* '''[http://www.imyura.net www.imyura.net]''' : asmel n tsekla tazwawt, s teqbaylit akk. |
|||
* '''[http://www.kabyle.com www.kabyle.com]''' : asmel n leqbayel, s tefransist |
|||
* '''[http://www.acaoh.ca http://www.acaoh.ca]''' : asmel n [[Tidukkla Tadelsant Tamaziɣt di Uṭṭawa-Ḥull]] di Kanada. |
|||
* '''[http://www.kabyles.com www.kabyles.com]''' : asmel n leqbayel, s tefransist |
|||
* '''[http://www.tamazgha.org www.tamazgha.org]''' : asmel n leqbayel n Marikan ugafa. |
|||
* '''[http://www.racines-izuran.com www.racines-izuran.com]''' : asmel n weɣmis s snat n tutlayin: taqbaylit d tafransist. |
|||
* '''[http://www.tamazgha.fr www.tamazgha.fr]''' : asmel n leqbayel n Franṣa. |
|||
* '''[http://www.waac.info www.waac.info]''' : asmel n tmaziɣt di Marikan ugafa. |
|||
* '''[http://www.apulee.com www.apulee.info]'''asmel s teqbaylit |
|||
* '''[http://www.tussna.blogspot.com www.tussna.blogspot.com]''' tussna i yibujaden, s teqbaylit |
|||
* '''[http://mak.makabylie.info/?lang=kab mak.makabylie.info/?lang=kab]''' : Asmel unṣiv umussu n Timanit i Tmurt n Yeqvayliyen [[MAK]]. |
|||
[[Taggayt:Tamurt n Leqbayel|*]] |
|||
[[ar:منطقة القبائل]] |
|||
[[ast:Cabilia]] |
|||
[[ca:Cabília]] |
|||
[[cs:Kabylie]] |
|||
[[cy:Kabylie]] |
|||
[[de:Kabylei]] |
|||
[[en:Kabylie]] |
|||
[[es:Cabilia]] |
|||
[[fr:Kabylie]] |
|||
[[gl:Cabilia]] |
|||
[[hu:Kabilia]] |
|||
[[it:Cabilia]] |
|||
[[lad:Kabilia]] |
|||
[[lt:Kabilija]] |
|||
[[nl:Kabylië]] |
|||
[[nn:Kabylia]] |
|||
[[no:Kabylia]] |
|||
[[pl:Kabylia]] |
|||
[[pt:Cabília]] |
|||
[[ro:Kabylie]] |
|||
[[sv:Kabylien]] |
|||
Tunɣilt n 2 Innayr 2010 à 21:00
|
Lqbayel tasga ɣ tmazirt n Dzayer, sdɣn gis iqbaylin imaziɣn
Tamurt n Iqbayliyen(ⵜⴰⵎⵓⵔⵜ ⵏ ⵍⴾⴱⴰⵉⵍ) neɣ Tamurt n Izwawen tezga-d deg Tafarka n Ugafa. Imawlan-is ssawal-as "Tamurt Idurar" neɣ "Tamurt" kan. Imezdaɣ-is (Iqbayliyen, Izwawen neɣ leqbayel) ttmeslayen taqbaylit, yiwet si ger tutlayin n yimaziɣen.
Amezruy
Seg zik n zik ittwasnen Izwawen ar igduden nniḍen n umaḍal. Di tallit taqburt, adrar n Ǧerğer yella yettwasen ar Irumiyen s yisem n Muns Ferratus ("adrar n wuzzal"). Ibder-iten Aurelius Victor deg wedlis-is (De Caesaribus 39.22: "nationes Quinquegentanae") d Eutropius (Breviarium 9.22: "Quinquegentiani").
Numidya : si lqern wis 3 ar lqern 1 qbel lmasiḥ.
Tasertit
- Sin ikabaren isertiyen i llan di Tmurt n leqbayel, ɣas akken bɣan ad illin d ikabaren iɣelnawen maca imeɣnasen nsen ttekkin seg Leqbayel kan : Tirni Iɣallen Inemlayen (FFS) n Ḥusin At Ḥmed, d Wegraw i Yedles d Tugdut (RCD) n duktur Saɛid Saɛdi.
- laεrac bannen-d di Tafsut Taberkant (2001) maca am nutni ama FFS d RCD lhan d wayen i ceɣben izayriyen s umata, ttun tamurt.
- Timanit i Tmurt n Iqbayliyen (MAK) yesbed Ferḥat Mhenni iban-ed daɣen di tefsut taberkant, d amussu ikkaten s webrid n talwit akken ad isiweḍ ar timanit n tmurt n leqbayel.
Tarakalt
Tamurt n Izwawen d aḥric seg idurar n waṭlas teṭṭili ɣef ilel agrakal si tama n ugafa.
Tamurt n Izwawen ibḍa-tt udabu ɣef 8 n twilaytin : Tizi Wezzu d Bgayet akken ma llant, aḥric ameqran n Tubiret d Burǧ Bu Aɛririǧ, aḥric seg Tamsilt, Ǧiǧel, Bumerdas d Sṭif.
Tadamsa
Imezdaɣ
Izwawen zemren ad illin sawḍen (sa) 7 neɣ 10 (mraw) imelyan. Gar-asen azal n 5 neɣ 6 imelyan di Tmurt, rnu-asen 2 neɣ 3 imelyan di Lezzayer tamaneɣt d temdinin nniḍen, d wazal n 2 imelyan di tmura nniḍen, gar-sen iminigen di Turuft.
Izwawen ittwasnen
Udmawen Izwawen
- ɣer Idmawen Izwawen
Ideles
Taszuri
Isghunen
upright=0.6|left|thumb|Asghun n'Tmurt n'lekbayl
Ti rakniwin
100px|right|thumb|Ta rakna n'tmurt n'lekbayl.
A fekhar
upright=0.4|thumb|Afexxar n tmurt n Yiqbayliyen.
A zsedtta
Takhedimt n'asghar
Wali
Ismal n Internet
- Kabylpedia.
- www.imyura.net : asmel n tsekla tazwawt, s teqbaylit akk.
- www.kabyle.com : asmel n leqbayel, s tefransist
- http://www.acaoh.ca : asmel n Tidukkla Tadelsant Tamaziɣt di Uṭṭawa-Ḥull di Kanada.
- www.kabyles.com : asmel n leqbayel, s tefransist
- www.tamazgha.org : asmel n leqbayel n Marikan ugafa.
- www.racines-izuran.com : asmel n weɣmis s snat n tutlayin: taqbaylit d tafransist.
- www.tamazgha.fr : asmel n leqbayel n Franṣa.
- www.waac.info : asmel n tmaziɣt di Marikan ugafa.
- www.apulee.infoasmel s teqbaylit
- www.tussna.blogspot.com tussna i yibujaden, s teqbaylit
- mak.makabylie.info/?lang=kab : Asmel unṣiv umussu n Timanit i Tmurt n Yeqvayliyen MAK.