Numidya: Amzaray ngr tunɣilin

Zɣ Wikipedia
Aller à la navigation Aller à la recherche
Contenu supprimé Contenu ajouté
Azrirg 12 : Azrirg 12 :


==Numidya gh Uzmz n Yugrtn==
==Numidya gh Uzmz n Yugrtn==
Igan Yugrtn Tuggas shanin izdar aysmun tageldit issinf aytmas ghogharas isker gh [[Sirta]] l3asima nns ghikli isker dadas , izdar aynro Roma r gigan nimaghen isyagasen kigan dl3sker inegh kigan gisen mac tuckad tagara nns ghikli issutr umzruy nirumiyn f ufus nyan unmghur n mouritan Tamazight atigan d [[Buxus]] li sers ighdern aylighas imdi netan d Roma , ityamaz ikchem abniq (lhebs) aylightid tlkem lmut ( at iwala rebi stmella)
igan [[Yugrtn]] Tuggas nss, izdar ad ismun tagldit issinf aytmas ghugharas isker gh [[Sirta]] l3asima nns ghikli isker dadas , izdar aynru Roma gh gigan nimaghen isyagasen kigan dl3sker ingh kigan gisen mac tuckad tagara nns ghikli issutr umzruy nirumiyn f ufus nyan unmghur n mouritan Tamazight atigan d [[Buxus]] li sers ighdern aylighas imdi netan d Roma , ityamaz ikchem abniq (lhebs) aylightid tlkem lmut ( at iwala rebi stmella)
Ayligh imut Yugrtn tslouza dar Roma tageldit f krad igzman yan yumzt umddakl nesen [[Buxus]] d yan i GHOUDA d ghaylid ighaman isaha i MASTA -NONZOUS
Ayligh imut Yugrtn tslouza dar Roma tageldit f krad igzman yan yumzt umddakl nesen [[Buxus]] d yan i GHOUDA d ghaylid ighaman isaha i MASTA -NONZOUS



Tunɣilt n 11 Mayyu 2011 à 14:01

201 urta illa εisa s asggas amaziɣ 701-1101
Numidya

Numidya

Numidya ((-202|202 urta illa εisa) s asggas amaziɣ 748-748 ar (-46|46 εisa))s asggas amaziɣ 904-904 tga yat tgldit tamaziɣt taqqburt tkkatin tamnaght nns (Sirta) li igan ɣilad ( qustantina) ikkatin wakal n tagldit ad yumz zɣ tagut n Tuns ghilad tsmund ula Dzayr d Umrruk ikkatin izdagh gh tmazirt ad snat tgzzumin mqqurnin atent igan : imaziliyn (lmaziliyun) , g tagut ntgldit numidya taqqbilt ad tkkatin tyawssan isa tmciwir (drouman ) tga afus nns gh ufus nnsn fdid fofna nkartage , ama taqqbilt tiss snat tga swasar : imasiliyn (almasiliyoun ) rwid or umzen tagharast naytmatsen kantin or hmeln (rouman) ghayan afd mchachkan dkartage , ikkatin wakal nnsen yumz zegh ( sttif, d Dzayr iɣrm, d Wahran ) n ɣilad , ikkatin ikraygat taqqbilt agllid ns : ihkm Masinissa f imaziliyn ihkm sifaks f imasiliyn

Amzruy

ur ituyssan manag ad tlla tagldit Numidya syat sift ɣur illi umjihid , ar tinin kra warratn iqqburn gan win imisriyn , ula win irumaniyn ,disten tkka tagldit lli igan ult finiqiya (didu) tkkatin tra atahel agllid amaziɣ ( Yarbas), awal ad innat yan bu icnubbucn Γ umzruy ism nns ( Yustinyus) ,gh umnid yadnin nnan kra warratn isd agllid Yarbas ula Yufas kkantin ran ataheln tagllidt tafiniqiyt li moi sen ( Alisa) ɣayad ayna umarigh ( virxilus) ,awalad illa gis maytunan dar unmal Muḥmmad Cafiq lli isrsen yan useqsi Γumnid ad : izd lmurad rwasaren li nbder n igllidn ad is gan yadeli imgharen ntaqbilin nsen nighd , gh yan umnid yadnin ina Unmal Mohmed Cafiq disten kan igldan iqqburn iwakal ntmmuzgha mac kolo imariren ula idbo idllisen ula idbo umzruy mcackand fyan wawal attigan dis agelid Aylmas nttan aybnan tagldit Numidya arid nbder izd agellid Massinissa li igan yan raydares ntgmi naylmas ikkatin ar itini rimaren nes fofna nkartaje dtageldit (n Muriṭanya Tanjiya) tin igiɣ izlmḍ Umrruk

Numidya gh Uzmz n Masinissa

Iga masinissa yan gh igeldan li bahra ittawsn itgldit numidya , ilul gh Sirta li ityawssan s kestentina ghin agh isker l3asima itgldit ns men ras li riga agllid ,ila ukan soul ousmdel n ugellid ad gh tmazirt an , ikkatin masinissa ityawssan s tuggas nns bahra ichdan rtiminigh d limurat nns , ghikan af iga tmi iwmzizzil nes li dis ikcmn romnidan zund Sifaks ula Hanibal gh umzizzil nighed imaghen n ZAMA 202 (izwarn talalit n Σisa , tamatart li bahra itussan f masinissa achenyal li siberh atigan d (Akal n Tfriqt iydebab nns) teder tageldit n numidya gh wussan gigan dzher rkolo tasgiwin n tudert mach talighen ifel masinissa lhsab tgat is itto ayserso limurat nmara ikoso lkursi n tgeldit nns igh iggez Akal ,achko ghikan af jran kigan dimaghen nger tarwa nns ayligh ilmut , kchmnd irumiyn (Rouman) sluzzun tagldit ftarwa nns skrad fekan i Masipsa saha ig agelid numidya yamz gmas Rilassa limurat nimaghn ig anemghur n limorat ntminigh yamz gmatsen wis 3 Mastanbal anmghur yattuyn ntagldit mach izdar Masipsa akolo ikoso madsalan aylir mouten aytmas ryan ouzemz our bahra yaggugn mach rikli yad ijran ibabas Masinissa arays ijro ula nettan ayligh imout nekern imaghn nger tarwa nns Adherbal , Himepsil ghikan af dar af toufa Roma matra tkid dar afus atfoko imchibukn ngratsen , walakin iga Yugrtn tachaji3t rlant tirrukza dwatig irewas dadas Masinissa urasen ikebil ghunckan

Numidya gh Uzmz n Yugrtn

igan Yugrtn Tuggas nss, izdar ad ismun tagldit issinf aytmas ghugharas isker gh Sirta l3asima nns ghikli isker dadas , izdar aynru Roma gh gigan nimaghen isyagasen kigan dl3sker ingh kigan gisen mac tuckad tagara nns ghikli issutr umzruy nirumiyn f ufus nyan unmghur n mouritan Tamazight atigan d Buxus li sers ighdern aylighas imdi netan d Roma , ityamaz ikchem abniq (lhebs) aylightid tlkem lmut ( at iwala rebi stmella) Ayligh imut Yugrtn tslouza dar Roma tageldit f krad igzman yan yumzt umddakl nesen Buxus d yan i GHOUDA d ghaylid ighaman isaha i MASTA -NONZOUS

Numidya gh Uzmz n Yuba

Juba I

Yugad Yuba disiga yan ugllid amaynu n tagldit numidya ig ayyaw n Yugrtn iga wasarens yuba amzwaru , ikkatin ugllid ad ar iterjo aysmun tagldit kolot afad ad iskr yat tgldit ibiddn fidarn nns infassayn v ufus n Roma ghikli yadlli rjan lajdod nns yugrtn d Masinissa , v usggas n 48 ( izwarn talalit n Σisa) ggrand kra nimavn ngr Pomyus d Sizar f manwa gitsn rayg agllid n ruma vikan af yiws nettan i Pomyus mac ca vimavn tgrad iwmzizzil nns sizar , lid yawsn vumnid nns i Buxus wissin (buvud) wissin afad ad nrun Yuba I (amzwaru) , li irwln gr ifassn nnsn mac igan tigiri iwssan nns inv agayyuns ryan umzizzil ngras dyan unmvur n ruma s lmut n Yuba I nfda tagldit numidya tmun ussan nns v usggas n 46( iz-ta )

Izdayn n berra

Zer ula

Kings of Western Numidia

Reign Incumbent Notes
ante 215 BC to 202 BC Sifaks  
202 BC to ? BC Vermina  
? BC to ? BC Archobarzane  

Kings of Eastern Numidia

Reign Incumbent Notes
? BC to ? BC Zelalsen
208 BC to 207 BC Gala  
207 BC to 206 BC Ozalces  
206 BC to 206 BC Capussa  
206 BC to 206 BC Lacumazes  
206 BC to ?202 BC Massinissa  

Kings of Numidia

Reign Incumbent Notes
202 BC to 148 BC Masinissa Hitherto king of Western Numidia
148 BC to 118 BC Micipsa  
148 BC to 145 BC Gulussa  
Mastanabal  
118 BC to 117 BC Adherbal  
Hiempsal I  
Yugrtn  
117 BC to 112 BC Adherbal  
117 BC to 105 BC Yugrtn
105 BC ar 88 BC Guda  
88 BC to 60 BC Hiempsal II  
60 BC ar 46 BC Yuba I  
46 BC ar 30 BC Roman Republic Suzerainty  
30 BC to 25 BC Yuba II  

Post-Independence

From the end of the Kingdom, Numidia was ruled by the following powers:-