Aller au contenu

Yugurtn

Zɣ Wikipedia
(Tmmatti d zɣ Yugrtn)
Amnni ad iga amud, imẓẓiy sul. Aws i Wikipidya s usnfl nns, tssimɣurt t.
Yugurtn
afgan
Anaw nɣ asrtuawtm Snfl
Tamazirt n tɣlantNumidya Snfl
Ism amzwaruJugurtha Snfl
Asakud n tlalit160 av. J.⁠-⁠C. Snfl
Ida n tlalitSirta Snfl
Assf n tmttant104 av. J.⁠-⁠C. Snfl
Ida n tmttantRoma Snfl
Tamntilt n tmttantpeine de mort Snfl
Ma s immutsous-alimentation Snfl
BabasMastanabal Snfl
Aytmas d isttmasGauda Snfl
Asmun niɣ d TasmuntBocchus' daughter Snfl
ArrawOxyntas Snfl
Igmamn n twjaBocchus, Micipsa Snfl
Tawuri d mad isalachef militaire, souverain Snfl
Fonctionroi de Numidie Snfl


Idrimn irumaniyn gisn Sylla aṛumi d ddawas Yugurtn ittukraf
Tafrist n usggʷas 1772, gis Yugurtn ittyamaẓ tama n ujiniral aṛumi Sylla.[1]

Yugurtn iga yan ugllid amaziɣ n Numidya. Yumẓ adɣar n babas Misipsa lliɣ immut ɣ -118, ntta d aytmas Hiyampsal d Ɛazarbaɛl. Lliɣ immut Ɛazarbaɛl, ibda uqryan ayugurtin ngr ṛuma d Numidya. Ɣ usmmud n uqryan ad ittyumẓ Yugurtn ɣ -105. Iɣama ɣ ṛuma aylliɣ immut.

asisn n yugrtn:

[ssnfl | Snfl asagm]

agllid yugrtn iga agllid n numidya, numidya nttat tga ism n tagldit tamaziɣt lli wrrɛ g agafay n ifriqya, d nttat tumẓ tuns, d dzayr, d libya , gd lmɣrib, d tga sg tglditin lli yburzn g izmzn iqburn d ikcm g  imnɣi d tɣrma tarumanit.

ilul yugrtn g usggʷs n 160 dat tlalit n lmasiḥ g tɣrmt n sirta (asqsiṭn n lzayr), tga tamqqurn/amnru n numidya lli iskr ugllid masinissa, yugrṭa iga aytma n ugllid masinissa nna ur igin azrfan s usmɣr nns.

iga yugrtan yan sg imẓẓyann ur illin n ugllid masinissa, ur ittussan, maca yuwy-t babas ɣr tɣrmt d imẓẓyann yaḍn.

ittwassn yugrta s targztnns d  tikist nns, d ikka d amfulls g tizuṛiwin n tiɣilt d tanaka d uḥrric, yuzn t id babas amqran afad ad yaws g unɣlaf skibyu afriqi g uḥrric n tgldit n numansya, illan g ṣbanya n assa.

tifrkiwin n uzray ɣ tudrt n yugrtan:

[ssnfl | Snfl asagm]
yugrta numidya

tkatin numidy tlla afrru n ṛuma, maca tktin tmmun g tusut n ibḍi n ugllid masinissa,maca alliɣ immut ugllid ismd abṭḍa afrra ns gr yugrta, d himbsal, d ɛarzbul.

ira yugrta ad ismun ɛarzbal maca iguf, dffir ad irur ɛazrzbal ɣr ṛuma, ira ad yaws.

tbḍa ṛuma tagldit n numidya s sin, yumẓ yugrtaa agzzum n tiḍḍ n  n unẓaṛ n numidya, d yumẓ ɣazrbal agzzum n unẓul, igan agzzum axatar.

ira yugraṭa ad ismun numidya di tikklt yaḍn, imnɣi mgal nns d ṛuma iḍfṛ sa n isggwasn, d tyafut n imnɣi ad tga tassast n yugraṭa, acku yuwi tt bab n tawja nns, d yuwi t i ugllid n ṛuma marius sula.[1]

tamttant n ugllid yugrta:
[ssnfl | Snfl asagm]

mzaraynt tallasin n imzruyn xf tamttant ugllid yugrta g 106 dat tlalit n ɛisa. d tga kalati:

  • amzruy amzwaru g uzmz n tudrt nns imḥḍaṛn ḥuma ad ṭṭfn as ɣr tlggwit, rẓmn i wudmawn nns ḥma ad rẓmn idurar nns, ittyafa immut g tɣrast nns s tjṛṛumin.
  • tssn tnfust tiss snat mas ittuḍṛ sg uẓṛu n ṭaṛbaɛan ɣr wasif n tibir dffir lliɣ ittuḍfṛ s uẓṛu.
  • tanfust tiss kṛaḍt tnna is ittusras sg yan uɣrrabu, ur igi sg yan ugafa.


Izdayn ibṛṛaniyn

[ssnfl | Snfl asagm]


  1. Bellum Iugurthinum (La Guerra de Jugurta por Cayo Salustio Crispo) adlis aṣpanyu n Juwakin Ibarra. (Madrid 1772)

Tisaɣulin

[ssnfl | Snfl asagm]