Yugurtn
| Yugurtn | |
|---|---|
| afgan | |
| Anaw nɣ asrtu | awtm |
| Tamazirt n tɣlant | Numidya |
| Ism amzwaru | Jugurtha |
| Asakud n tlalit | 160 av. J.-C. |
| Ida n tlalit | Sirta |
| Assf n tmttant | 104 av. J.-C. |
| Ida n tmttant | Roma |
| Tamntilt n tmttant | peine de mort |
| Ma s immut | sous-alimentation |
| Babas | Mastanabal |
| Aytmas d isttmas | Gauda |
| Asmun niɣ d Tasmunt | Bocchus' daughter |
| Arraw | Oxyntas |
| Igmamn n twja | Bocchus, Micipsa |
| Tawuri d mad isala | chef militaire, souverain |
| Fonction | roi de Numidie |


Yugurtn iga yan ugllid amaziɣ n Numidya. Yumẓ adɣar n babas Misipsa lliɣ immut ɣ -118, ntta d aytmas Hiyampsal d Ɛazarbaɛl. Lliɣ immut Ɛazarbaɛl, ibda uqryan ayugurtin ngr ṛuma d Numidya. Ɣ usmmud n uqryan ad ittyumẓ Yugurtn ɣ -105. Iɣama ɣ ṛuma aylliɣ immut.
asisn n yugrtn:
[ssnfl | Snfl asagm]agllid yugrtn iga agllid n numidya, numidya nttat tga ism n tagldit tamaziɣt lli wrrɛ g agafay n ifriqya, d nttat tumẓ tuns, d dzayr, d libya , gd lmɣrib, d tga sg tglditin lli yburzn g izmzn iqburn d ikcm g imnɣi d tɣrma tarumanit.
ilul yugrtn g usggʷs n 160 dat tlalit n lmasiḥ g tɣrmt n sirta (asqsiṭn n lzayr), tga tamqqurn/amnru n numidya lli iskr ugllid masinissa, yugrṭa iga aytma n ugllid masinissa nna ur igin azrfan s usmɣr nns.
iga yugrtan yan sg imẓẓyann ur illin n ugllid masinissa, ur ittussan, maca yuwy-t babas ɣr tɣrmt d imẓẓyann yaḍn.
ittwassn yugrta s targztnns d tikist nns, d ikka d amfulls g tizuṛiwin n tiɣilt d tanaka d uḥrric, yuzn t id babas amqran afad ad yaws g unɣlaf skibyu afriqi g uḥrric n tgldit n numansya, illan g ṣbanya n assa.
tifrkiwin n uzray ɣ tudrt n yugrtan:
[ssnfl | Snfl asagm]
tkatin numidy tlla afrru n ṛuma, maca tktin tmmun g tusut n ibḍi n ugllid masinissa,maca alliɣ immut ugllid ismd abṭḍa afrra ns gr yugrta, d himbsal, d ɛarzbul.
ira yugrta ad ismun ɛarzbal maca iguf, dffir ad irur ɛazrzbal ɣr ṛuma, ira ad yaws.
tbḍa ṛuma tagldit n numidya s sin, yumẓ yugrtaa agzzum n tiḍḍ n n unẓaṛ n numidya, d yumẓ ɣazrbal agzzum n unẓul, igan agzzum axatar.
ira yugraṭa ad ismun numidya di tikklt yaḍn, imnɣi mgal nns d ṛuma iḍfṛ sa n isggwasn, d tyafut n imnɣi ad tga tassast n yugraṭa, acku yuwi tt bab n tawja nns, d yuwi t i ugllid n ṛuma marius sula.[1]
tamttant n ugllid yugrta:
[ssnfl | Snfl asagm]mzaraynt tallasin n imzruyn xf tamttant ugllid yugrta g 106 dat tlalit n ɛisa. d tga kalati:
- amzruy amzwaru g uzmz n tudrt nns imḥḍaṛn ḥuma ad ṭṭfn as ɣr tlggwit, rẓmn i wudmawn nns ḥma ad rẓmn idurar nns, ittyafa immut g tɣrast nns s tjṛṛumin.
- tssn tnfust tiss snat mas ittuḍṛ sg uẓṛu n ṭaṛbaɛan ɣr wasif n tibir dffir lliɣ ittuḍfṛ s uẓṛu.
- tanfust tiss kṛaḍt tnna is ittusras sg yan uɣrrabu, ur igi sg yan ugafa.
Izdayn ibṛṛaniyn
[ssnfl | Snfl asagm]
- ↑ Bellum Iugurthinum (La Guerra de Jugurta por Cayo Salustio Crispo) adlis aṣpanyu n Juwakin Ibarra. (Madrid 1772)