Adanbala

Zɣ Wikipedia
Aller à la navigation Aller à la recherche
Amnni ad icqqa ad t tfhmt !
Amnni ad gis kra n iwalwn nna ur iẓḍaṛ yan ad tn ifhm iɣ ur issin ɣ umawal iẓlin n tutlayt taclḥiyt tatrart.
Mad igan afssay ? Fad ad tfhmt mad gis illan tzḍart ad tawst i yixf nnk s umawal lli illan ɣ izddar akkʷ n tasna. Iɣ t ur tufit, tzḍart ad nn taggʷt ɣ imawaln d isgzawaln.
Adanbala 
Annay
Amaccaq ɣr tgnit 588 000 000 km d 967 000 000 km
Azal amaskad −1,6 d −2,94
Azal amagdz −9,4
Itzzi ɣf Iṭij
Yttusmma ɣf Jupiter
Timzzit
Acffalu 5,458104 AU
816 001 807 km
Afafuk 4,950429 AU
740 679 835 km
Agllus azn-gjdan n tmzzit 5,20336301 AU
778 112 020 km
Annfal amzzay 0,04839266
Tallit tamzzayt 4 332,589 ass
Tallit tanmugrit 398,88 ass
Vitesse orbitale 13,07 km/s
Aẓalay anmmas 20,02 °
Annuz amzzay 1,304 °
Addud n tyrsi tamalayt 100,47390909 °
Afakul n ufafuk 273,867 °
14,72847983 °
Tasngama
Aqqaṛ 71 492 km
Akdu 142 984 km
Tigni 0,06487
Tajumma 62 179 600 000 km²
Ablɣ 1 431 280 000 000 000 km³
Takura 1 898 190 Yg
1 M_J
Tanẓẓi 1 326 kg/m³
Asaft (Albidu) 0,343 (albédo de Bond)
0,538 (albédo géométrique)
Adanbala

JubitirJupitirAdanbala (♃) iga yan umtiwg lli kullu imqqurn ɣ unagraw anafuk, s ubddur imqqurn s 2,5 f imtiwgn ann iɣaman munn, macc ar ittɣama iga ɣar yan zzɣ ifḍ ɣ ubddur n tfukt.

Amtiwg n Udanbala iga amtiwg lli bahra immrwasn d tfukt ɣ tnɣa nns. waxxa txṣṣa tuqqna ns n uhidrujin a ttimɣur s 75 n tkklit f ma ttga ɣilad afad ad ig itri, d ixṣṣa a yimɣut ɣar s 13 n tkklit i ujdr n udyutiryum afad ad ig aguzzal admman.

Tigniwt[ssnfl | Snfl asagm]

Ar ittnnḍ udanbala uggar n kra igat amtiwg yaḍni, s umntil n wannḍ ad ar ttilin kra n ijawwan iggutn ɣ tsna nns, d maya d a immntiln ɣ uddnki n n tigniwt zzɣ tasgiwin ku tasga tṭṭaf aklu nns. zund tandiwin d ijawwan inmgaln n ijawwan ilɣuɣn.

Ayyurn[ssnfl | Snfl asagm]

Iṭṭaf umtiwg n udanbala azwil n ayyurn i kullu imqqurn ɣ unagraw nɣ ar lkkmn ar 79 n wayyur macc mẓẓin kigan abla kkuẓ ad igan ayyurn imqqurn assaɣ nnsn: galilu - uṛuba - janimid - kalistu, d iga janimid ayyur amqqran kullu ɣ unagraw anafuk d ittugr akk° amtiwg n uzwaq.

Ayyurn igaliliyn[ssnfl | Snfl asagm]

Ɣ 1610, yufa Galili kkuẓ n iyyurn mqqurnin ittdwwarn f Jubitir. Ismma asn "Imtiwgn imidisiyn" fad ad yall ssiɛr i igldunn n twja n Midisis. Tga tuniẓt akk iwzarn n kra n wayyur yaḍn ur igi win Akal. Ganimid iga ayyur akk mqqur ɣ ubddur anafuk, iṭṭaf 5 262 km ɣ waqqa. Caliṣṭu, iṭṭaf 4 821 km, illa ɣunct n Azwaq. Iyu d Urupa ṭṭafn yat tiddi irwasn i tin Wayyur n wakal. Ayyur wiss smmus iga t Amalṭi, tiddi nns ur tzri 262 km. Kraḍ ɣ wayyurn ad igaliliyn (Iyu, Urupa d Ganimid) qrrbn bahra i Jubitir.

Tamdayt[ssnfl | Snfl asagm]

Iga udanbala tafgga tiss kkuẓt immu iggut usmrqqi nns ɣ ignwan nnɣ ffir n tafukt d wayyur d umaḍan, d ittuẓḍaṛ a ittuẓṛa ɣ ḍyyḍ.

Tanɣa[ssnfl | Snfl asagm]

Ar iddnkay umtiwg n udanbala zzɣ tangiwin imaslakn d imṭṭi (ablulu), d ur iṭṭaf tasna.

Taduli[ssnfl | Snfl asagm]

Ahidrujin igan imṭṭi nttan ad igan amnhaḍ f igr amqqran n umtiwg ad, idusn s mraw n tikkal f wakal, d udwas n usfaylu amɣnaḍisan idusn s ma ilkkmn ar 20.000 n tkklit f asfaylu n wakal.

Wul[ssnfl | Snfl asagm]

Ar ittuɣal mas iṭṭaf udanbala adasil imnẓi, d uddnkay n ul ur bahra igi amnɣud, d ur ittussan mas iga imṭṭi nɣd iqqur, macc ar ittuɣal mas iqqur.

Isaɣuln[ssnfl | Snfl asagm]