Akal (Amtiwg)

Zɣ Wikipedia
Aller à la navigation Aller à la recherche
Iɣ ur igi wad amgrad lli tsiggilt, kcm s tasna n Akal bac ad tẓrt akkʷ imgradn nna dar illa yism zun d wad !

Amnni ad icqqa ad t tfhmt !
Amnni ad gis kra n iwalwn nna ur iẓḍaṛ yan ad tn ifhm iɣ ur issin ɣ umawal iẓlin n tutlayt taclḥiyt tatrart.
Mad igan afssay ? Fad ad tfhmt mad gis illan tzḍart ad tawst i yixf nnk s umawal lli illan ɣ izddar akkʷ n tasna. Iɣ t ur tufit, tzḍart ad nn taggʷt ɣ imawaln d isgzawaln.
Akal  d  
Annay
Amaccaq ɣr tgnit 0 km
Itzzi ɣf Iṭij
Yttusmma ɣf akal, terre d boule
Timzzit
Acffalu 151 930 000 km
1,00000261 AU
1,01671388 AU
Afafuk 147 095 000 km
Agllus azn-gjdan n tmzzit 1 AU
149 598 023 km
Annfal amzzay 0,016710219
Tallit tamzzayt 365,256363004 ass
Vitesse orbitale 107 200 km/h
Aẓalay anmmas 358,617 °
Annuz amzzay 7,155 °
1,57869 °
Addud n tyrsi tamalayt 348,73936 °
Afakul n ufafuk 114,20783 °
Tasngama
Aqqaṛ 6 378,137 km
Akdu 12 742 km
Tamzza 40 075 km d 24 901 miles
Tigni 0,0033528
Tajumma 510 064 472 km²
Ablɣ 1 083 210 000 000 km³
Takura 5 972,37 Yg
Tanẓẓi 5 514 kg/m³
Taẓɣlt tasmdayt 15 °C (atmosphère terrestre)
Asaft (Albidu) 0,434
0,306
Azmz n ubddi d unulfu 4 540 million years BCE
Asmmaql f w-akal z apulu 17

Akal (symbol: 🜨) iga wis kraḍ itran lli itfarn i ungraw anafuk. d yan ɣ willi tsutulnin i itri n Tafukt lli illan ɣ tuẓẓumt n ugraw ad. Ar as itsutul wala nttat yan wayyur.

Amtiwg nnɣ aɣ akkw tggut tuqqna gr tam imtiwgn illan ɣ unagraw anafuk.

Amzruy[ssnfl | Snfl asagm]

Illa wakal z uggar n 4,467 milyar n usggas. z lliɣd iffuɣ imik n w-akku z tafuk yitti z giz. ɣ umzwaru rad yiṣmiḍ ifrkki n uflla. rad tit tfr yat tusut yaḍn lliɣ ras ttid lkmn indkkik yaḍn d isufa lli rad isbadl udm ns. kullu mayad ittuyskar f lmlayn n isggas d tusutin urganin yat..

Akal ɣ tudert n ufgan amaziɣ[ssnfl | Snfl asagm]

Dar imaziɣn Akal af atmaɣ yan ntt d tarwans. akal lli kkrzn d wakal,lli ɣ zdɣn d lliɣ drn. Ig wakal dar imaziɣ yat lli f kullu maɣn ɣ umzruy nsn. D irumiyn, ifniqicn, aεrabn , ifransawiyn...

Asamu[ssnfl | Snfl asagm]

  • Awum aknunnay: 12 756 akilumitr
  • Abddur: 6 × 10²⁴ akilugram
  • Astum f tfukt: 150 agndid akilumitr
  • Azmz n wannaḍ: 23 n tsragt d 56 n tusdidt
  • Azmz n uḥbu anafuk: 1 usggwas
  • Aẓẓug n tsna: 9,8 M/S²
  • Tirɣi n tsna: 15 wC

Tasna[ssnfl | Snfl asagm]

Ma ilkkmn gr 70% d 71% zzɣ tasna n wakal tga aman n igarawn d illan, d 30% iɣaman ka d igan akal, ar tbḍḍu tsna tabṛṛanit n wakal s kigan n igmmaḍn iqquṛn, nɣd tifilin titaktunin, ar ttmattayn t ɣ tsna mnnaw igndid n isggwasn.

Akuttr aguman (Axial tilt)[ssnfl | Snfl asagm]

Ikuttr wakal zzɣ aguman nns s ma ilkkmn ar 23,4 n tskwfal, ma imssrn ɣ isnfaln ismẓuyn ɣ unzwi ɣ tsna n umtiwg.

Igr amɣnaḍisan[ssnfl | Snfl asagm]

Ar iddnkay igr amɣnaḍisan n wakal ɣ ungns n tmnaḍt taxatart ittufsan n bṛṛa n umtiwg d ar ilkkm ar bṛṛa afad ad issuncg alssi amɣnaḍisan, d ulssi amɣnaḍisan iga yan ufrag issutln i wakal d ar t iḥṭṭu zzɣ aẓnẓṛ n tfukt.

Tanɣa[ssnfl | Snfl asagm]

Ifrki n wakal, d ula tasgiwin n uflla zzɣ taduli ar ssuncukn s sin itsn alssi n uẓṛu, d ar ibṭṭu s usddi n tiflin titiktunin ittwlin xf agzzum immu iggut ultutm f tduli n uflla. amussu n tiflin ad ar immntal ɣ ingugin d ikswarn.

Taduli[ssnfl | Snfl asagm]

Taduli n wakal igat yan ifrki asulilan tga 84% zzɣ aksay n umtig, timnaḍin tinafllatin zzɣ taduli ammu tggut taɣara.

Ul abṛṛani[ssnfl | Snfl asagm]

Amzaray ɣ tskwfal n tirɣi ɣ ugns n ul abṛṛani ar ittawi s imzazn inrɣin, zzɣ aɣlluy tidiyin igan ablulu irɣan, ilmma asiṣmiḍ d ugguz s dar ul agwnsan irɣan. ar suwwurayn imzazn ad n wassay anrɣi xf aswuri n igr amɣnaḍisan n wakal.

Ul agnsan[ssnfl | Snfl asagm]

Waxxa taskwflt n tirɣi ɣ wul agwnsan ar ittuɣal mas yaẓ i trɣi n tfukt, macc adad iggutn ur att ittajja ad ig ablulu.

Ayyurn[ssnfl | Snfl asagm]

Iṭṭaf umtiwg n wakal yan umtiwg ɣmklli i nssn iga tt Ayyur.

Izdayn ittaaws[ssnfl | Snfl asagm]

Iɣbula lli rad yaws ɣ tirra n umla yad:

Isaɣuln[ssnfl | Snfl asagm]