Amtwi n Isli

Zɣ Wikipedia
Aller à la navigation Aller à la recherche
amtwi n isli

Amtwi n Isli lli imsarn g tama n wasif n Isli lli imlaln i tɣrmt n wjda tamɣribit g 14 ɣuct 1844, ngr isardasn n ugllid amɣribi mulay Ɛbdṛṛaḥman Bn Hicam ddu umurz n iwis Muḥmmad,[1] [2]lliɣ as iwsn kigan n tqbilin timaziɣin zɣ gisnt Bni Iznasn d Bni Ingad d tiyyaḍ. [3]d ngr isardasn ifṛanṣin lli iran ad nɣn awttas n ugllid amɣribi lli ifka i isardasn idzayrin d lli iḥama f ugllid Ɛbd lqadr.

Lliɣ imsar umtwi n isli g tizi utn ifṛanṣin aftas n ṭanja d Mugadir (taṣṣuṛt), immt akud ann uggar n 800 n imnɣi amɣribi.[4] d imxabbal umsasa lli illan ngr isardasn imɣribin d middn lli idran iwsn g imnɣi, a llig tlluzza tsrdast, mdunt tiddas nns, d ula imassn lli dars illan lli ganin izaykutn lli s trsdast tamɣribit amtwi ur lin tiddas da lan imassn yusi ufṛanṣi g tsrdast nns, mayan kul ur ifki tarnnawt i tsrdast n Lmɣrib mqqar utin isardasn n Lmɣrib win fṛanṣa lliɣ gan uggar n 22 n ifḍ n usardas amṛṛuki.

amtwi n isli

Iggura umtwi s trnnawtn fṛanṣa lli izzgan kigan n ccruḍ imrrtn f Lmɣrib, ig zɣ ccruḍ ann tamyaqqant n ṭanja lli d iluln zg tmyaqqant n lalla mɣniya lli mi srsn tirra n ufus asggʷas n 1945, lli ɣ uran mas rad bbin kra n igʷzman n wakal zɣ Lmɣrib fkn tn i Dzayr, d ufra n idrimn igan tafgurt f Lmɣrib, d umdday f imɣribin ad ur awsn i Dzayr, ig umtwi ad aẓmaẓẓl izwarn n usdurri aṛumi g Lmɣrib, afad ad alln alɣu n uḥṭṭu n Fṛanṣa i Lmɣrib asggʷas n 1912.

Aswaɣ[ssnfl | Snfl asagm]

Ḍaṛat n umsar n tamṛiwḥt lli issfaln i usdurri n Fṛanṣa g Dzayr asggʷas n 1830 d lliɣ mmaɣn idzayrin s ddaw n tmurza n ugllid nnsn Ɛbdlqadr d Fṛanṣa tizi ann Lmɣrib iws i Dzayr, lliɣ rnan ifṛanṣin idzayrin g yan umtwi, iffɣ Ɛbdlqadr Dzayr ikcm akal n Lmɣrib, tizi ann isardasn n fṛanṣa ḍfaṛn t allig nn kcmn s Lmɣrib zrin iwutta ngr Dzayr d Lmɣrib, tizi ann yuzn ugllid amɣribi Ɛbdṛṛaḥman Bn Hicam iwis afad ad nn irar ifṛanṣin s tsardast ɣ illa 25000 n usardas amɣribi.

agiṭun n umaway n isardasn imɣribin mulay muḥmmad bn ɛbdṛṛaḥman, iwis n ugllid amɣribi.

Amtwi[ssnfl | Snfl asagm]

Idda iwis n ugllid Mulay Muḥmmad d umawas nns afad ad nn mmaggarn isardasn ifṛanṣin, s tɣarast n imnɣi tazaykut, tasardast tamɣribit ur dars imassn n imnɣi imaynutn, d ur tmsasa tiddi nnsn g wannar n umtwi, kigan n isardasn imɣribin gan imnayn, d isardasn ifttun ur nn zrin 31 n usardas g ku tarabbut, ig imiɣ nnsn wad imdin.

Ttfka trnnawt i fṛanṣa g umtwi ann s tizzla ur akkʷ maṭiln g umtwi ann, ig uswaɣ n mayan lliɣ ur ssnn isardasn imɣribin tiddas n fṛanṣa lli isdurran dzayr, d lliɣ tga tsardast kul ɣas imnayn immaɣn s tuzzalt tamaynut.[5]

adɣar n umtwi n isli

Tiṛẓiwin n umtwi[6][ssnfl | Snfl asagm]

  • Kkusan isardasn n Fṛanṣa, 11 n tussalt[7]
  • Kkusan isardasn n Fṛanṣa igiṭan n isardasn imɣribin, zɣ gisn agiṭun n Mulay ḥmad lliɣ llan t tɣawsiwin nns ilan atig, d tɣawsiwn n isardasn.
  • Mmutn 800 n usardas amɣribi.[8]
  • Sɣuwɣn tiɣrmt n ṭanja.
  • Kkusan kigan n tɣrmin n Lmɣrib zɣ gisnt mmugadir (taṣṣuṛt)
  • Srsn tirra n ufus f tmyaqqant n ṭanja g 10 cutanbir 1844 lli ɣ uran mas rad ifl ugllid amɣribi attaws nns i ugllid Ɛbdlqadr adzayri.
  • Tirra n ufus f tmyaqqant n lalla mɣniya g usggʷas n 1845 lli iglin iwutta n Fṛanṣa g Lmɣrib d tmyaṭṭayt n ugllid Ɛbdlqadr zɣ wakal n Lmɣrib.

Isaɣuln[ssnfl | Snfl asagm]

  1. ISLY : le Manuscrit… «Alerte le peuple» : une réalité marocaine نسخة محفوظة 2023-05-16 على موقع واي باك مشين.
  2. L'armée française pendant la guerre d'Algérie: Une chronologie mensuelle ... - Jean Balazuc - Google Livres
  3. Sahara Question, La bataille d'Isly, ou l’engagement constant du Maroc envers le Maghreb نسخة محفوظة 2022-04-08 على موقع واي باك مشين.
  4. "معلومات عن معركة إيسلي على موقع britannica.com". britannica.com. مؤرشف من الأصل في 2016-05-31.
  5. معركة إيسلي وانعكاساتها على المغرب الأقصى ومقاومة الأمير | ASJP (archive.org)
  6. Pierre Montagnon, The conquest of Algeria: The seeds of discordie, 2012.
  7. E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam 1913-1936 - Google Books نسخة محفوظة 26 أبريل 2021 على موقع واي باك مشين.
  8. "معلومات عن معركة إيسلي على موقع britannica.com". britannica.com. مؤرشف من الأصل في 2016-05-31.