Nuṛddin Lbiṭṛuji

Zɣ Wikipedia
Aller à la navigation Aller à la recherche
Nuṛddin Lbiṭṛuji
Nuṛddin Lbiṭṛuji

Tudrt nns
Azmz n tlalit : Tasut 12
Aḍɣar n tlalit : Amṛṛuk
Tamazirt: Lmɣrib
Tawwuri
Amsnitri, Amara


Nuṛddin Lbiṭṛuji zzɣ icbilya ittussan ɣ utaram s yism Alpetragius, iga amsnitri aflsuf amṛṛuki iddr ɣ uzmz n wurɣ n Lislam, ilul ɣ umṛṛuk, izdɣ ɣ icbilya, ɣ Landalus, iga zzɣ inḍfarn n iwis n Ṭufayl ig zzɣ tasut n iwis n Rucd [1]. Tettusmma yat tgḍit n Albitrajyus takaswart ɣ iggi n wayyur s yism nns.

Babas n Nuṛddin Lbiṭṛuji U Icbilya (ittussan g utaram s yism alatin Albtrijyus) (immut g usggʷas 1204) iga amsnitri asblyuni amṛṛuki d inbḍi ɣ Landalus. Ikka tt inn Lbiṭṛuji amsnitri amzwaru issumrn angraw asnitran ur igin abṭlam ɣ udɣar n izurta n Baṭlimus d imtiwgn mi iga wakal ammas . Issumr ula asrag n imussutn ignnayn . Infufd ungraw nns ɣ tugt n tsgiwin n Tuṛuft ɣ tasut tiss kraḍt d mrawt .

Tudrt nns[ssnfl | Snfl asagm]

Ur bahra ittussan yat f tudrt nns abla mas yallfus ad d ittyasay yism nns zzɣ Lus Bidruc (Biruc) lli igan yat tmnaḍt yaẓn i -Quṛṭuba-. Iga anlmad n Iwis n Ṭufayl iddr azmz n Iwis n Ṛucd .

Tiwuriwin nns timqranin[ssnfl | Snfl asagm]

Zzɣ warratn nns adlis n ugraw (Lhayaa s tɛrabt) ittusuɣl zzɣ tutlayt taɛrabt s tutlayt taɛibrit ilmma tutlayt talatint lli ɣ tettusiggz tunɣilt a ɣ Fyina ɣ usggʷas n 1531. Isnfli tiẓri f umussu n imtiwgn. S tuggas nns isnulfa yat tẓri tasnitrayt ɣ warra nns <Adlis n ugraw>, issudr sis tiẓri n Uduksus f tfkkawin tignnayin issarn ɣ wammas, macc s yat twlaft yaḍn yaggugn. Dman tugt n imrza mas d isugan n Lbiṭṛuji lan tazrart ɣ usdudi n wumlan n Baṭlimus, aylli tn igan ɣ turda, issaɣd abrid ɣ mnid n Kubirnikus d ar ẓṛṛan itrarn nns nɣ d willi iddrn ɣ uzmz nns mas gant tannayin nns asuynu umnig igan azlan, d is ar akkʷ sawaln f tasnitrit tamaynut. Lbiṭṛuji iga amzwaru lli issmtrn i umussu n imtiwgn izzigizn mas iga amglalay ur d imklli s inna Baṭlimus ɣ udlis nns Lmajisti.

Issuɣl Mixayil Skuṭ (s tnglizt Michael Scouts) adlis n ugraw n Lmajiṣṭi s tlatint, d ntta iga amsnitri ɣ Lbalaṭ n Lqaysar Fridrik wiss sin Imbraṭur n Lalman d ugllid n Sqlya (1250-1194), ɣ usggʷas n 1217 tl, imklli s t issuɣl s tɛibrit Musa iwis n tbun ɣ usggʷas n 1529 tl.

Angraw n imtiwgn[ssnfl | Snfl asagm]

Tgḍit n Albitrajyus takaswart ɣ iggi n wayyur ittusemman s yism nns

Issumr Lbiṭṛuji tiẓri f umussu n imtiwgn yurm gis ad yanf i itran n ussutl d ifkkiwn tirammasin d ukamd n tumanin iẓlin s yitran izzigizn d ɣayann s usnḍfs n ussutl n imazllawn iynammasn. Ig ɣaya asggd n ungraw n umussu amtiwgan lli ssumrn imzwura nns Iwis n Baja d iwis n Ṭufayl. Ur imurs g usnfl n uzurt n Baṭlimus amtiwgan acku ismnnitn inmḍann n idɣarn n imtiwgn ɣ usnay nns ddu tsddi n willi illan ɣ uzurt n Baṭlimus s usrag n tmara n usuttu n ! yitran n ussutl ɣ uzurt n Baṭlimus .

Ittusumr s uskutty f tsuɣal tilatiniyin mas iga ungraw nns astrer d ulsilɣ n ungraw n Iyuduksus zzɣ knidus d umussu izgan n yitran lli isnfla Bṛahim iwis n Yaḥya Zzrqali. Mqqar anct ann ur ittussan is yad lkmn imsnitriyn indalusiyn i twuriwin n Iyuduksus nɣ is tnt ssnn.

Yan n isgiwn isalann n ungraw n Lbiṭṛuji iga mas issumr tillit n usrag angan i imussutn ignnayn. Ar ismuna gr tawngimt n 'Zzaxam' (lli yad issumr Kanjun Filubunus) d urmmus 'Ccawq' tirat n Abi Lbarakat Lbɣdadi ad issfru tamamkt n umutti n tẓḍaṛt zzɣ unsmassu amzwaru lli ittusrsn ɣ uzilal wiss tẓa s izilaln yaḍn issfru s uynna timmriwin d imussutn imzarayn n izilaln yaḍn. A r ittnnzray s ɣayann d twngimt tariṣṭut lli ittinin mas ɣinn llant kra timussutin i ku amaḍal, isns ilmma yat tmussut f ku yan zzɣ imaḍaln win izddar d umsayrar.

Infufd ungraw nns ɣ tugt n isgiwn n Tuṛuft ɣ tasut tiss kṛaḍt d mrawt d isul umsgdal f twngimin nns ar tasut tiss ṣḍiṣt d mrawt. Issugga Kubrnikus s ungraw nns ɣ udlis ɣ tisutal n imtiwgn ignnayn ɣ tizi n umsgdal n tẓriwin n unmala n imtiwgn immzdrn.

Tamttant nns[ssnfl | Snfl asagm]

Immut Lbiṭṛuji asggʷas n 1204 tl.

Isuɣal[ssnfl | Snfl asagm]

Isaɣuln[ssnfl | Snfl asagm]

  1. (Tanglizt) Ptolemaic Astronomy, Islamic Planetary Theory, and Copernicus's Debt to the Maragha School, Science and Its Times,. bookrags.