Taskizufrinit

Zɣ Wikipedia
Aller à la navigation Aller à la recherche

Taskizufrinit (s Tfransist: La schizophrénie) tga yat tmaḍunt tasnimant icqqan idumn (ar tssuruf ṣḍiṣ n iyyirn) ar tettggr i uswingm n ufgan d yissyafatn-nns ula i yimussutn-nns, ar as tskar timukrisin ɣ tannayt-nns i twnnaḍt-nns d umyagga-nns di-s, tamaḍunt-ad daɣ ar tsngiri afgan d tilawt.


Amzruy[ssnfl | Snfl asagm]

Ɣ usggʷas 1899, ismun yan umassan mi ism Krayblin timukrisin-ad ɣ yat tmaḍunt, ifka-as ism n "Unufl igan amnzu" , ilmma yacki-d Bulr ɣ 1911 nttan ad isnfluln ism da ittyawssanen ɣikk-ad ad tt-igan d "Taskizufrinit" ilan anamk n "iman ibḍan".

Tasnbayyuṛt (épidemiologie)[ssnfl | Snfl asagm]

Tga yat tmaḍunt illan ɣ ddunit akkʷ, afsar-nns ilkm 0,5 ar 1% dar imzdaɣn n umaḍal.

Ɣ tuggt n tikkal, Ar taddu ɣ tigira n tmawaḍt, ɣaylli rad yini ɣ wattayn n 15 n usggʷas ɣikann, tẓḍaṛ imil ad ur tnfalal ar iɣ ilkm kra n yan 35 n usggʷas, iɣ akkʷ tmaṭl.

Timitar[ssnfl | Snfl asagm]

Taskizufrinit tẓḍaṛ ad tssnti ɣ yat tiklit ka, dɣya, niɣ d ad tzzigiz imikk s imikk d wakud.

Ɣwilli d-taɣ tmaḍunt-ad ttyawssanen s yan uratay n uswingm ɣaylli ittbayanen ɣ tmskirin-nnsn d wawal-nnsn ffuɣnin tamyurt.

Iskizufriniyyn dar-sn ɣ ma iggutn ɣ tikkal, yan uswingm waragʷri, ur inmalan. Kra n ttwal ar shiṭiṛn d ar ttinin kra iffuɣn ixf, s umdya rad iɣal umddnu is d nttan ad igan Yiccu niɣ d Lmhdi yaquln (المهدي المنتظر) lli rad ijjnjm tiffugna, yili daɣ ma rad iɣal is iga awttas i kra n umafya tinmizit ula i kra n tnmalayt mqquṛn (zun d FBI niɣ d Tamasuniyyt). Yan taɣ tskizufrinit icqqa fllas ad issn tilawt ssɣ mad ka ittyawckaḍn, rad yini is ar ittnyalkam d yiblis, niɣ d is ar iẓṛṛa kra n tɣawsiwin ur llint.

Tamrarut-nnsn ur t-tgi ɣ kra n waddadn, s umdya iɣ ar nit iṭṭṣṣa kiɣ issflid i kra n unɣmis ixʷcnen.

Gigan n wida ɣ tlla tskizufrinit, ar ttanfn i mddn d wamun, ar ttirin ad ka ɣaman waḥdu-tn, d ad smnuḍun iguyya-nnsn f umaḍal n twngimin-nnsn, d twargiwin-nnsn.

Assnti n tmaḍunt:[ssnfl | Snfl asagm]

Iɣ tssnti tmaḍunt ɣar s uskfl (imikk s imikk/s ttdrij) rad nḥaḍṛ i yan ussnfl askflan ɣ mnnawt n tsgiwin ɣ tudrt n ufgan: ɣ uɣal-nns (taflst ɣ gar iskkirn), ɣ ussyafa-nns (ur t-id yaɣ s yat, ur t issiḥil yat), ɣ tmskirin-nns (tawlawalt, tadafuniyt, tahrmisit, asluftu, adurdu war amntil) ula ɣ tɣssa-nns - slawan-tt akkʷ ɣ wudm - (amddnu ur ar sul ittissan agayyu nns ɣ talmriyt), iẓḍaṛ ad ingḍ uggar ɣ kra n lblya iɣ dar-s tlla.

Tijjlt n Tmaḍunt:[ssnfl | Snfl asagm]

Tilit n tmaḍunt ar d-tettacka f talɣa n mnnaw n isanḍṛumn:

- Asanḍṛum n ushiṭṛ (sd délirant): Amddnu ar gi-s ittili yan uswingm aparanuyan (Paranoia) yaggug bahra f ugʷri d tilawt, d iwaliwn da ittini zdin d ɣaylli ikcmn d usgd d umiyn, tufrayt s timmuɣra niɣ d s usrfufn hati tlla dɣ nttat...

- Asanḍṛum n usfrdiqqi (sd hallucinatoire): Amddnu ar ittmnad niɣ d ar ikṭṭu niɣ d ar issflid i kra n tɣawsiwin ur akkʷ llint, d mayad ɣ bṛṛa n kra iga-t amukris izdin d txssa, ula ddu yiḍiṣ n kra n usafar.

- Asanḍṛum n usngiri (sd dissociatif): tilit n usanḍṛum-ad tẓli s tmaḍunt, d ur illi ɣ kra n tmaḍunt yaḍni amr xttad, ukan afgan ar as tcrrag tmddnut-nns (personalité) trwi-as, ur as sul tnmala, ɣ akkʷ iswirn n tudrt (Aswingm, Asyafa, timskirin) Ɣaylli mi ttinin ɣ Tɛrabt : انفصام الشخصية.

Azzigiz n tmaḍunt[ssnfl | Snfl asagm]

10% n iskizufriniyyn ar nqqan iguyya-nnsn.

25% gar azzigiz d ur asn issugr usafar amya.

Iwttasn n usafar[ssnfl | Snfl asagm]

• Asasfr n tassast s ussidrus n tamsudi (حدة) n tmukrisin n tdusi.

• Tarayt n umaḍun ad daɣ ur iḍṛ ɣ tassast

• Tarayt n umaḍun ad ur inɣ agayyu nns, ula ad iskr kra n tɣllabt (عنف).

• Asṛwu n tzdayin-nns d wamun, d unnṛẓm-nns f twnnaḍt-nns.



Iɣbula n wawal[ssnfl | Snfl asagm]