Ibn Xaldun
Ibn Xaldun | |
---|---|
![]() | |
afgan | |
Anaw nɣ asrtu | awtm ![]() |
Ism s tutlayt taymmat | عبد الرحمٰن بن مُحمَّد بن خلدون الحضرمي ![]() |
Ism amzwaru | Abderrahmane ![]() |
Asakud n tlalit | 27 Mayyu 1332 ![]() |
Ida n tlalit | Tunis ![]() |
Assf n tmttant | 17 Mars 1406 ![]() |
Ida n tmttant | Le Caire ![]() |
Tutlayin s ar isawal nɣ s ar ittara | taɛrabt ![]() |
Igr n twuri | économie, tasnamunt, taflsuft, anthropologie, personnalité politique ![]() |
Iɣra ɣ | université Zitouna ![]() |
Asgd d tnbaḍt ɣ ddunit | Lislam ![]() |
Adlis inyafn | Le Livre des exemples ![]() |
Statut des droits d'auteur du créateur | droits d'auteurs ne pouvant plus être enfreints ![]() |
Ibn Xaldun (ism nns iɣzifn s taɛṛabt : أبو زيد عبد الرحمن بن محمد بن خلدون الحضرمي; Abu Zayd Ɛabdrahman ibn Muhammd ibn Xaldun al-Hadrami ) iga yan bumzruy d argaz n tusna n tmtti, d afiluzuf. Iga amkras n mnnaw n yiẓliyn: Tamzrugrafit, d tasnmttit, d tadamsa, d tadimuɣrafit. Izuyd ɣ Tuns ass n 27 mayu n usggʷas 1332 ɣ yat tawja tandalusit imqqurn labas darsn illan ɣ tmazirt n Lyaman, immut ass n 17 mars n useggʷas 1406 ɣ Lqahiṛa ɣ Miṣṛa.
Adlis nns lli bahra ittussan iga t Almuqaddima (Tazwurt), yura t ɣ ṣḍiṣ iyyurn. Imrsi nns iga t amzruy asnmtti-ajuɣrafi-adamsan n umaḍal.
Almmud
[ssnfl | Snfl asagm]Addur n tawja nns tujja Ibn Xaldun ad iṭṭaf yan usslmd iɣlin. Ssɣran t islmadn ittussan ɣ uzmz nns. Iɣra darsn Lqṛan, iḥṣa t kullu, iɣr tajṛṛumt n tutlayt taɛṛabt lli igan ssas n urmas n Lqṛan d lḥadit d ccriɛt d lfiqh. Yumẓ lijaza ɣ yiẓliyn ad kullu. Iɣra ula tiwuriwin n Ibn Rucd, d Ibn sina, d Rrazi, d Ṭṭusi.
Mmutn imawaln nns lliɣ iṭṭaf 17 n usggʷas ɣ tmttant imuccan lli d ilkmn Tuns ɣ isggʷasn n 1348 d 1349.
Amuddu s Fas
[ssnfl | Snfl asagm]
Ɣ 1352, iɣza Abu Ziyad sslṭan n Qsnṭina Tuns. Lliɣ sis ikcm, irwl d uslmad nns Abili s Fas. Ɣinna yujja t sslṭan amrini Abu Ɛinan Faris Amzwaru ad ig amara n iḍahiṛn igldan. Macc yumẓ t sslṭan ad ɣ uɣzu ɣ usggʷas n 1357, lliɣ dars illa 25 n usggʷas.
Idlisn nns
[ssnfl | Snfl asagm]- Idriṣn n Ibn Xaldun ɣ uzṭa
- Ibn Khaldun, Awal n umzruy n umaḍal. Al-Muqaddima (issuɣl t Vincent Monteil), éd. Sindbad, Paris, 1997 (ISBN 2-7427-0924-X)
- Ibn Khaldûn, Adlis n Imdyatn. tome I. Taridirt Tanimant. Muqaddima, éd. Gallimard, Paris, 2002 (ISBN 2-07-011425-2)
- Ibn Khaldoun, Amzruy n imaziɣn d imuslmn ɣ Tafriqt (ISBN 2-7053-3639-7)
- Ibn Khaldoun, Adlis n Imdyatn, tome I (issuɣl t Abdesselam Cheddadi), éd. Gallimard, Paris, 2002 (ISBN 2-07-011425-2)
Ɣwili fllas yuran
[ssnfl | Snfl asagm]- Abdesselam Cheddadi, Ibn Khaldûn. L'homme et le théoricien de la civilisation, éd. Gallimard, Paris, 2006 (ISBN 2-07-076496-6)
- Jean Moshsen Fahmy, Ibn Khaldoun. L'honneur et la disgrâce, éd. L'Interligne, Ottawa, 2003 (ISBN 2-921463-66-0)
- Smaïl Goumeziane, Ibn Khaldoun. Un génie maghrébin (1332-1406), éd. Non Lieu, Paris, 2006 (ISBN 2-35270-001-9)
- Yves Lacoste, Ibn Khaldoun. Naissance de l'Histoire. Passé du tiers monde, éd. La Découverte, Paris, 1998 (ISBN 2-7071-2680-2)
- Krzysztof Pomian, Ibn Khaldûn au prisme de l'Occident, éd. Gallimard, Paris, 2006 (ISBN 2-07-078159-3)
- Gabriel Martinez-Gros 'Ibn Khaldûn et les sept vies de l'Islam'édition Sindbad Acte Sud,2006 (ISBN 2-7427-6114-4)
Tiwuriwin nns
[ssnfl | Snfl asagm]Kitab Lɛibar
[ssnfl | Snfl asagm]Azwl nns iɣzzifn iga t Kitāb al-ʻIbar wa-Dīwān al-Mubtadaʼ wa-l-Khabar fī Taʼrīkh al-ʻArab wa-l-Barbar wa-Man ʻĀṣarahum min Dhawī ash-Shaʼn al-Akbār (Adlis n timssirdin, d uzmmem n isntayn d imjṛitn ɣ umzruy n waɛṛabn d imaziɣn d imtrarn imkṛaẓn nnsn). Adlis ad isawl gis f umzruy n imaziɣn. Ibḍa f sa iflisn. Ibda u umzruy n imaziɣn aylliɣ ilkm amzruy n amaḍlan n tiffugna.
Almuqaddima
[ssnfl | Snfl asagm]Iga t adlis nns lli lli bahra ittussan. Yura t gr usggʷas n 1375 d usggʷas n 1378.
Isaɣuln
[ssnfl | Snfl asagm]